Grafmonumenten te Mielen

Grafkruisen uit de 17de eeuw op het kerkhof rond en in de Sint-Saturninuskerk

1. Op het kerkhof rond de Sint-Saturninuskerk

Langs de buitenmuur van de sacristie staan naast elkaar vier grafkruisen opgesteld, die vroeger verspreid geplaatst waren op het kerkhof.
Van links naar rechts hebben wij achtereenvolgens :

Grafkruis 1 :

bovenaan : INRI
daaronder : voorstelling “Jezus aan het kruis”
op de dwarsarm van het grafkruis staat : HIER LIGT
BEGRAVEN DEN EERSAEMEN
CLAES HAMBROUX END
JOHANNA DANIELS SYN HEVS-
VRAUWE DIE STERFT INT  
JAER 1636 DEN 22 OCTOBRIS
BIDT VOE DIE SIELEN

Opmerkingen :
 1) zie hierna over familie Hambroux en Daniels
 2) INRI : dit zijn de beginletters van het Latijnse opschrift uit Joh.19,19, nl. Iezus  Nazaremus Rex Iudaeorum (vertaling :
Jezus van Nazareth, Koning der Joden)

Grafkruis 2 :

bovenaan : IHS
daaronder : voorstelling “Jezus aan het kruis”
op de dwarsarm van het grafkruis staat :  
HIER IS BEGRAVEN CATHARINA
VAN DIEST HEVSVRAWE VA
GOVART GOVAERTS GESTORVEN
DEN 24  8BRIS 1665 BIDT VOOR
DE SIELE

Opmerkingen:
1) Inscriptie “24 8” is niet goed leesbaar
2) zie hierna over familie Van Diest en Govaerts.
3) IHS = Christusmonogram, ontstaan in de Middeleeuwen uit de eerste drie letters van de Griekse vorm van Jezus: Iesous. Daar de Griekse letter “eta” als hoofdletter wordt geschreven als H, leverde dit het monogram IHS op, dat pas na de late Middeleeuwen zeer veelvuldig gebruikt ging worden.

Grafkruis 3 :

bovenaan : voorstelling “Jezus aan het kruis”
op de dwarsarm van het kruis staat :  
HIER LIGT BEGRAVEN WELSAME
HEUSDENS JAN   JENNEKEN DANIEL
GHESTORVEN DEN 30 …BRIS 1677
BIDT VOER DIE ZIELEN

Opmerkingen :
1) Inscriptie “DEN …30 BRIS 1677 BIDT VOER DIE” is nagenoeg onleesbaar, alsook de maand “7, 8, 9 of 10”
2) zie hierna over familie Heusdens en Daniels
3) Op dit grafkruis werd er plaats gelaten voor de sterfdatum van de vrouw “Jenneken Daniels”, doch deze werd niet bijgevoegd op de grafsteen. Eind december 1937 maakte men een ander graf op dezelfde plaats en men vond er het lijk van een vrouw, geheel bewaard in een zinken kist gevoerd met witte zijde. Het kleed was eveneens van witte zijde. Alleen de ogen waren weg, voor het overige zat het lijk nog stevig in elkaar; het ongeschonden vlees was geel-wit. Waarschijnlijk dus het lijk van Daniels, gestorven 06 oktober 1691.
Vele dagbladen haalden dit feit aan en ……. overdreven. Men sprak natuurlijk van juwelen en erfgenamen. Gelukkig was daar niets van waar en men liet de dode in vrede rusten. Hiernaast de tekst uit het Belang van Limburg van 16 maart 1938.

Grafkruis 4 :

bovenaan : IHS.
op de dwarsarm van het kruis staat :   
HIER IS BEGRA
VEN DEN EERSAMEN MAARTE
HEUSDENS GESTORVEN DEN
8EN  7BRIS 1670  ENDE JAN
HEUSDENS JONCKMAN GESTORVEN
DEN 29  8BER 1669  BIDT
VOOR DIE SIELEN

Opmerkingen :
1) Inscriptie “29  8” is niet goed leesbaar.
2) IHS = zie verklaring onder grafkruis 2
3) zie hierna over familie Heusdens

Grafkruis 5 :

Dit is een kleiner grafkruis zonder inscripties, wellicht ook uit de 17^de eeuw.

Er zijn in Mielen-boven-Aalst nog afstammelingen van deze families.
* Familie Daniels (grafkruis 1 en 3)
In de oude kerkregisters (vanaf 1820) staat onder meer vermeld Joannes Josephus Daniels, geboren in Marlinne (= Mechelen-Bovelingen) op 13/05/1825, die in Mielen huwde op 30/11/1861 met Maria Elisabeth Aerts, geboren in Mielen op 24/02/1829. De man stierf in Mielen op 02/03/1890 en zijn vrouw op 27/11/1873. Er wonen nu nog Danielsen in Mielen; zij stammen af van deze voorouders.
* Familie Heusdens (grafkruis 3 en 4)
Uit de oude kerkregisters weten we dat :
– Pierre Heusdens gestorven is in Mielen op 09/04/1824 op de leeftijd  van 82 jaar. Hij was gehuwd met Anna Maria Mignolet. Er waren in Mielen Mignolets sinds circa midden 18^de eeuw, waarschijnlijk afkomstig van Rukkelingen. Ook nu zijn er nog Mignolets in Mielen.
– Robert Heusdens, gedoopt in Quaedmechelen, trad op 04/03/1821 in het huwelijk in de Sint-Jacobskerk in Schuurhoven met Anna Catharina Beckers, gedoopt in Jeuk. Deze laatste had een onwettige dochter, die gewettigd werd door huwelijk. Deze dochter heette Maria Henrica Josepha Beckers.  Nadien werd er een Heusdens geboren in Mielen op 09/04/1810 en gedoopt op 10/04. Later  is er in de kerkregisters geen sprake meer van de familie Heusdens. De familie heeft wellicht Mielen verlaten ofwel waren er geen nakomelingen.
* Familie Hambroux – Familie Van Diest en Familie Govaerts (grafkruis 1 en 2) : Zij komen niet meer voor in de oude kerkregisters (vanaf circa 1820); bijgevolg waren zij zeker reeds begin 19de eeuw weg uit Mielen.

2. 2 Grafstenen van betekenisvolle priesters voor de parochie

De grafstenen van twee pastoors, die  uitmuntend werk hebben verricht in de parochie, bevinden zich ook op het kerkhof rond de kerk.

Grafsteen van Pastoor Wintraecken

De tekst op de grafsteen luidt :
BID VOOR DE ZIEL VAN ZALIGER
DEN WEL  EERW.  HEER
JACOBUS  HENRICUS
WINTRAECKEN
GEBOREN TE BUNDE HOLL. LIMB
22 AUG  1848
PRIESTER GEWIJD TE LUIK 1874
KAPELAAN  TE MEUWEN 1874
KAPELAAN TE ST. TRUIDEN
OLV KERK 1877
PASTOOR TE HALMAEL BEVINGEN 1884
PASTOOR TE MIELEN/AELST 1890
ALHIER OVERL.  12  NOV  1915
RIP

Bij zijn komst in 1890 in Mielen-boven-Aalst vond hij een voornaam OLV-beeldje op de zolder van de pastorie. Hij liet het beeldje herstellen en plaatste het op een zijaltaar in de kerk, naast het hoofdaltaar; dit ondanks enige “godsvruchtige” personen, die liever de geklede OLV in karton zagen. Dit beeldje zou in de kerk geplaatst zijn, toen rond 1600 in onze streken de pest uitbrak. Het beeldje deed de besmettelijke ziekte ophouden. Er zouden maar drie mensen van  de pest gestorven zijn.

In 1907 liet pastoor Wintraecken de kerk met vijf meter vergroten; hiervoor moest eerst de toren worden afgebroken en daarna weer opgebouwd.

Pastoor Wintraecken stierf van een beroerte, terwijl hij rondging voor de Sint-Pieterspenning. Hij kwam niet meer tot bewustzijn. De Sint-Pieterspenning was een gift die jaarlijks via collecten door de rooms-katholieken werd bijeengebracht en aan de paus werd aangeboden als financiële bijdrage aan de activiteiten van de Kerk.

Grafsteen van Pastoor FRANS  ROBIJNS

Deze grafsteen staat op het kerkhof naast de buitendeur van de sacristie.

De tekst op de grafplaat luidt :    
HIER RUST
DE EERWAARDE HEER
FRANS  ROBIJNS
GEB. TE WELLEN 16.6.1879
PRIESTER GEWIJD TE LUIK 1905   
KAPELAAN TE GINGELOM TOT 1916
PASTOOR TE WEZEREN TOT 1928
PASTOOR TE MIELEN B AALST 1928
ALDAAR OVERL. 18-5-1952

In 1934 richtte Pastoor Robijns een Studentenbond voor Katholieke Actie (KA) op. Vijf jaar later, op zondag 29 oktober 1939, deed hij van op de preekstoel een warme en dringende oproep om in de namiddag de Stichtingsvergadering bij te wonen voor een tweede KA-groepering, nl. een Jeugdbond waarin de jonge arbeiders, boeren, middenstanders, enz… van harte welkom zouden zijn. Het werd een succes : in het verslagboek staat dat er 34 leden waren als we de dikke Dams voor één lid tellen, En voor deze Jeugdbond voor KA liet de pastoor naast de pastorie de parochiezaal bouwen. Nu moet ge weten dat tot ongeveer 1910 er op het gemeenteplein naast de pastorie een poel was, die zich uitstrekte van de Kerkstraat tot de Processiestraat. Het was een groot waterreservoir, vooral gebruikt door de boeren uit de streek. Die grote waterplas was zo diep dat kinderen er gemakkelijk konden in verdrinken. Daarom werd er over gans de omtrek een muur  gebouwd met een ingang voor koeien, paarden en varkens. In de strenge winters was de poel de verzamelplaats van de Mielense jeugd met haar ijsstoelen. “Rond en op de poel werd de basis gelegd van meer dan één huwelijk” zo werd gezegd. In 1910, bij het verbreden en het kasseien van  de huidige Vrijheersstraat, werd de poel gedempt. Meteen verdween voor het nageslacht een stukje idylle van Oud-Mielen. In 1938 werd de huidige parochiezaal gebouwd. In 2011 zijn er markante renovatiewerken uitgevoerd, die leiden tot het huidig resultaat. In 1937 had Pastoor Robijns de zijkapel van de kerk laten bouwen, omdat toen de kerk nog te klein was.

Maar Pastoor Robijns is vooral gekend als de grondlegger van een vloed van roepingen tijdens zijn ambtstermijn en onmiddellijk erna : tussen 1933 en 1973 telde men in Miele,nniet minder dan 14 priesterwijdingen en de intrede van 4 kloosterzusters. Dit moet toch een unicum zijn voor een parochie van nauwelijks 750 zielen. En hier zijn onze dorpsgenoten nog altijd fier op. In het voorportaal van de kerk hangt een kader met de 14 priesters uit Mielen, met in het midden een foto van de grondlegger. Hierna de volgorde volgens wijdingsjaar :

Naam	Wijdingsjaar
1. Lismont Valère	1933
2. Vanmeer Robert	1943
3. Lismont Marcel	1946  (broer van Valère)
4. Francis Gaston	1948
5. Joris Joseph	1948
6. Vanmeer Paul	1950 (broer  van Robert)
7. Houbey Frans	1953
8. Vanmarsenille Adelin	1954
9. Joris Jerôme	1954 (broer van  Joseph)
10. Bormans Michel	1956
11. Vanmarsenille Hugo	1963 (broer  van Adelin)
12. Fransis Odilon	1965
13. Fransis Roger	1971 (broer van Odilon, maar uitgetreden)
14. Tachelet Jan	1973

Opvallend hierbij is dat er tussen 1943 en 1956 – dus over een periode van 13 jaar – 9 priesterwijdingen waren.  Daarentegen is het eigenaardig dat er tussen 1790 en 1933 – dus over bijna 150 jaar – geen enkele Mielenaar tot priester werd gewijd.

Er waren uit die periode eveneens 4 jonge meisjes, die hun leven aan de Heer wijdden; vandaar dat tweede kader in het voorportaal van de kerk :
1) Francis Maria (zuster Constantia) : trad in het klooster in 1934
2) Raets Irène (zuster Modesta) :               “             “             1949
3) Dams Josée (zuster Vera) :                    “             “             1952
4) Fransis Godelieve (zuster Koen) :         “             “             1967
(zus van Odilon en Roger)

3. Grafstenen in het kerkgebouw zelf

In het schip van de kerk, aan de linkerkant ter hoogte van de preekstoel, liggen er in de vloer drie grafstenen met de volgende inscripties :   

– de voorste steen – naar het koor toe – is rechthoekig 1,20 x 0,60 m en is volledig onleesbaar

– de middenste steen is ook rechthoekig 1,20 x 0,70m met bovenaan een wapenschild en onderaan is nog leesbaar : BORMANS  MILEN  DIE SIELE.

– de derde is een eivormige grafsteen met volgende nog leesbare tekst =

DOM
HIC IACET SEPULTUS  ……OMINUS
PAUL ……………..N…………….
IMPERIALIS  LIBE…… MONASTERII
STI  TRUDONIS…….. CELLELARIUS
ET PER MULTO……P.DIGNIS
SIMUS ANNO ET………..3TD………
OBIIT IN MIELEN……….AMATII
ANNO………………….
RIP

De inscriptie DOM komt van het Latijnse woord Dominus = Heer. Dit is de titel in brieven en officiële stukken van monniken van de Orde van Benedictus die priester zijn, alsook van de abten der Trappisten. Deze grafsteen is dus van een pater Benedictijn van St. Truiden, te Mielen gestorven in 1814. Het dodenregister zegt: “In het jaar 1814, de 2de maart stierf Eerwaarde Heer Paulus HENNIN, geestelijke van de Orde der Benedictijnen van de abdij van St. Truiden. Hij ligt begraven in onze kerk voor het altaar van Sint-Saturninus. Het lijk werd gevonden met een kruis in het huis van Eerwaarde Heer Kapelaan Joris.” Henricus Joris, geboren in Mielen, was er kapelaan van 1777 tot 1816. Uit de archieven van de abdij van St. Truiden weten we dat HENNIN geboren is in Vorsen en dat hij er gedoopt is op 24 juli 1732 en dat hij Joannes Balthasar als voornaam had. Zijn kloosternaam was Paulus. Hij werd 82 jaar oud.